Never again (ต้องไม่ผิดซ้ำเดิม)
เรื่องที่นักบริหารจัดการ นักธุรกิจ คนที่อยากประสบความสำเร็จต้องให้ความสำคัญอย่างมาก คือ การไม่ทำผิดซ้ำเดิม การทำผิดแบบเดิมเป็นครั้งที่ 2 ครั้งที่ 3 ถือเป็นข้อพิสูจน์ที่ดีว่าคุณไม่สามารถจัดการกับตนเองได้ดีเพียงพอ
“ความผิดพลาดเป็นเพื่อนแท้ของมนุษย์” เศรษฐีหมื่นล้านก็เคยลืมกระเป๋าสตางค์ไว้ที่บ้าน คนขับ Taxi มาหลายปีก็มีหลายหนที่ขับรถหลงทางในกรุงเทพ ครูสอนคณิตศาสตร์ก็เคยบวกเลขง่ายๆผิดมาก่อน ผมเชื่อว่าคุณเคยได้ยินข่าวนักการเมืองฝีปากกล้าถูกพิพากษาด้วยข้อหาหมิ่นประมาท นักร้องชื่อดังหลายคนทุกวันนี้ก็ยังขยับปากไม่ตรงกับเพลงที่เปิดเป็นลิปซิงค์ (lip sync) คุณจำงานเลี้ยงครั้งล่าสุดได้ไหม หนุ่มสุด HOT หรือสาวสุด Sexy ที่คุณเห็นโดดเด่นในงานปาร์ตี้คืนนั้นก็เคยอกหักมาแล้วแทบทั้งสิ้น คงไม่ยากจนเกินไปที่จะบอกว่าคุณหรือผมเองก็เคยตื่นสายจนไปโรงเรียนหรือไปทำงานไม่ทัน ต้องอ้างกับครูหรือหัวหน้าว่าป่วยเพื่อเอาตัวรอดจากการถูกทำโทษ วิทยากรชื่อดังก็อาจเคยขายหน้าต่อกลุ่มผู้ฟังจำนวนมากเพราะลืมรูดซิปกางเกง นักการตลาดที่เปิด Notebook ไม่ติดขณะที่กำลังขึ้นนำเสนอแผนงานขยายตลาดครั้งสำคัญ
ความผิดพลาดเกิดขึ้นกับเราทุกคนในแต่ละวัน อาจมีทั้งที่เป็นความผิดพลาดเพียงเล็กน้อย เช่น ลืมปิดไฟในห้องน้ำก่อนออกจากบ้าน ไปร้านอาหารในวันที่ร้านปิดพอดี เดินชนมุมโต๊ะตัวนี้ประจำทั้งที่มันวางอยู่ที่เดิม สาวหลายคนเคยสั่งซื้อเสื้อผ้าสุดแนวจากอินเทอร์เน็ตแล้วก็พบความจริงอันปวดร้าวว่าสิ่งที่ส่งมากับสิ่งที่เห็นจากเน็ตแตกต่างกันอย่างไม่น่าเชื่อ โทรศัพท์มือถือของเรามักถูกลืมทิ้งไว้ในห้องน้ำ ในช่วงเทศกาลวันหยุดยาวเราอยากที่จะพาครอบครัวไปเที่ยวแต่ก็ลืมจองสถานที่พักที่ต้องการไว้ล่วงหน้าจนสุดท้ายก็ต้องพึ่งพาโรงแรมข้างทางเราเคยหลงนับถือพระเกจิชื่อดัง บริจาคเงินให้จำนวนมาก แต่สุดท้ายก็พบพระองค์นั้นเอาเงินไปเลี้ยงผู้หญิง
สิ่งที่กล่าวมาหลายครั้งกลายเป็นความผิดพลาดครั้งใหญ่ที่จะเปลี่ยนแปลงชีวิตของเราไปตลอดกาล ผลของมันอาจเกิดขึ้นจนเราคาดไม่ถึง เช่น เด็กที่เล่นซนจนนิ้วมือเข้าไปติดกับเครื่องบดอาหาร ครูที่ควบคุมอารมณ์ชั่ววูบไม่ได้ ลงโทษเด็กนักเรียนอย่างไม่เหมาะสม รปภ.ที่หันมาขโมยของในบริษัทที่ตนเองดูแลอยู่ในยามค่ำคืน พนักงาน Office ที่ทะเลาะกับหัวหน้าจนต้องลาออกจากงานที่รัก ใส่ตัวเลขในแบบฟอร์มเสนอราคาผิดจนบริษัทเกิดความเสียหาย เลือกแฟนที่ไม่ได้เรื่อง เจ้าชู้ โกหกเราสารพัด จนกระทั่งลงมือทำร้ายร่างกายเรา สามีที่ทำผิดพลาดโดยการแอบชำเลืองมองสาวอื่นที่เดินผ่านหน้า โดยลืมไปว่าตนเองกำลังเดินอยู่กับภรรยา จนเธอต้องเอามือมาดึงหูแล้วก็งอนเราเป็นสัปดาห์จนต้องตามง้อเธอด้วยกระเป๋า Brand name ราคาแพง เราอาจเคยเสียใจกับการเลือกนักการเมืองผิดพลาด คิดว่าเป็นคนดีแล้วแต่สุดท้ายก็ดีแตก รวมหัวกันโกงกินประเทศ เราอาจเคยนิ่งเงียบ นิ่งเฉยกับปัญหาที่เกิดขึ้นในประเทศของเราจนปัญหานั้นลุกลามและหมักหมมอยู่ในประเทศของเรามาหลายสิบปี เราอาจเคยเดินผ่านท่อระบายน้ำที่ฝาเปิดอยู่โดยไม่สนใจ ไม่นานหลังจากนั้นก็ได้ข่าวว่ามีเด็กน้อยน่ารักคนหนึ่งเดินหล่นลงไป
ถ้ามีใครสักคนหนึ่งบอกกับคุณว่าเขาไม่เคยทำอะไรผิดพลาดเลยในชีวิต ให้คุณเริ่มตั้งข้อสันนิษฐานไว้ก่อนว่าคนที่คุณกำลังสนทนาด้วยอยู่นั้นกำลังทำเรื่องที่ผิดพลาดบางอย่างอยู่ในขณะที่เขาเองยังไม่รู้ตัวและผลของความผิดพลาดนั้นกำลังก่อตัวขึ้นอย่างเงียบ ๆ
ผมเชื่อมาเสมอว่าไม่มีใครบนโลกนี้ที่สมบูรณ์แบบ (Perfect) นักรบที่ยิ่งใหญ่ไม่มีใครที่ไม่มีบาดแผลจากสงครามบนร่างกาย ทุกคนต่างต้องเคยเผชิญหน้ากับความผิดพลาดมาแล้วอย่างน้อย 1 ครั้ง คนที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดในโลก กับ คนที่ล้มเหลวมากที่สุดในโลกก็หนีความผิดพลาดไปไม่พ้น
สัญญาณบอกเหตุว่าคุณกำลังทำผิดซ้ำเดิม
Déjà vu เป็นภาษาฝรั่งเศสแปลว่า เคยเห็นมาแล้ว เมื่อไหร่ก็ตามที่คุณกำลังรู้สึกว่าการกระทำของคุณในขณะนั้นกำลังนำพาให้คุณซ้ำรอยเดิมของความผิดพลาดที่เคยเกิดขึ้น ทำให้คุณรู้สึกแบบเดิม เห็นภาพเดิม ตกอยู่ในสภาพแวดล้อมเดิม ได้รับการปฏิบัติ หรือได้สัมผัสกับปฏิกิริยาแบบเดิมจากคนรอบข้าง เมื่อนั้นปรากฎการณ์ เดจา วู ของการทำผิดซ้ำเดิมจะเริ่มปรากฎให้เห็น และบ่อยครั้งที่ปรากฎการณ์นี้นำมาซึ่งผลลัพธ์แบบเดิมเหมือนที่ผ่านมา
หัวหน้าที่ชอบผูกขาดการประชุมอยู่คนเดียว พูดแต่เรื่องของตัวเอง พูดวกไปวนมา ซ้ำซาก ไม่เตรียมพร้อมก่อนนำประชุม ไม่รักษาเวลา มาก็สาย เลิกก็เลยเวลาพัก ถ้าสังเกตดีๆ คนแบบนี้ก็จะมีพฤติกรรมแบบนี้ตลอด คนที่เข้าร่วมประชุมด้วยก็จะทำหน้าตาแบบเบื่อหน่ายชีวิต เซ็งในอารมณ์ เหมือนกันทุกครั้งเป็น Déjà vu ของความผิดซ้ำเดิมที่มักพบเห็นได้ตามห้องประชุมหรือห้องสัมมนา ท่านผู้อ่านลองนึกทบทวนดูว่าเคยเห็นภาพเหล่านี้ในองค์กรหรือไม่
หลายคนหาทางหนีออกจากวงจร Déjà vu https://dict.longdo.com/search/d%C3%A9j%C3%A0+vu ของความผิดซ้ำเดิมนี้ไม่ได้ ชีวิตก็เกิดเดจาวูของความผิดพลาดซ้ำแล้วซ้ำเล่าจนทำให้กลายเป็นคนล้มเหลวในเรื่องนั้นอย่างสิ้นเชิง เหมือนคนที่ล้มเหลวในความรัก ล้มเหลวในการทำงาน ล้มเหลวในเรื่องการดูแลสุขภาพ ล้มเหลวในการเลือกคบเพื่อนหรือแม้กระทั่ง ล้มเหลวทางด้านความน่าเชื่อถือ พูดอะไรไปแล้วก็ไม่มีคนเชื่ออีกต่อไปในชีวิตคุณ ชีวิตผม เราปล่อยให้มี Déjà vu ของความผิดซ้ำเดิมเกิดขึ้นบ่อยเกินไปหรือไม่ ลองถามใจคุณเองดูครับ แต่ตัวผมได้คำตอบแล้ว
สิ่งที่คนส่วนมากรู้สึกเมื่อตนเองทำผิดซ้ำเดิม คือ “ไม่น่าเลย” ซึ่งเป็นความรู้สึกเสียใจปนเสียดาย คือ เสียใจกับผลลัพธ์ที่ออกมาซึ่งอาจไม่เป็นไปตามที่คาดหรือผลของมันนำความยุ่งยากมาให้ ส่วนเสียดาย คือ น่าจะทำได้ดีกว่านี้ ทั้งๆที่เคยผ่านเหตุการณ์หรือการกระทำแบบนี้มาแล้ว แต่ก็ยังปล่อยให้เรื่องผิดพลาดเกิดซ้ำเดิมอยู่อีก
ถ้าหากว่าเราเก็บเอาความรู้สึกทั้งเสียใจและเสียดายที่เกิดขึ้น นำมาแปรเปลี่ยนเป็นพลังแห่งการพัฒนาตนเองเพื่อให้ผลลัพธ์ดีขึ้น เพื่อป้องกันไม่ให้ผิดซ้ำเดิม เพื่อหลีกหนีสถานการณ์ยากลำบากที่จะตามมาจากความผิดดังกล่าว ความผิดซ้ำเดิมจะไม่เกิดขึ้นมากนักนอกจากสุดวิสัยจริง ๆ แต่ในความเป็นจริงโลกใบนี้มันก็ไม่ได้สวยหรูหรือใสบริสุทธิ์แบบที่เราอยากเห็นมากนัก เพราะเมื่อยังมีคนอีกเป็นจำนวนมากที่เวลาทำความผิดซ้ำเดิมแล้วกลับไม่รู้สึกอะไรมากนัก รู้สึกว่าเป็นเรื่องปกติ เฉยชาต่อสิ่งที่เกิดขึ้น หนำซ้ำบางคนยังเห็นเป็นเรื่องขำๆ เสมือนหนึ่งว่ามันไม่มีผลเสียอะไรตามมา
บางคนคิดว่าความผิดพลาดเป็นเรื่องปกติ เช่นพนักงานขายไม่สนใจลูกค้าที่มาหยุดอยู่หน้าร้านขายของเอาแต่เล่นมือถือ พอลูกค้าเรียก 2 – 3 หน ค่อยเงยหน้าขึ้นมามอง พร้อมกับทำท่าเอียงอายที่ไม่ได้ยินเสียง พอลูกค้าเดินไปก็กลับมานั่งเล่นใหม่อีก เหมือนไม่รู้ว่าที่ตนเองกำลังทำอยู่ได้ส่งผลให้ร้านขาดรายได้และเสียลูกค้าคนนี้ไป คนขายของทางเน็ตบางคนรู้สึกว่าการส่งของไม่ได้คุณภาพตามที่ลูกค้าสั่งตามที่ตนเองโฆษณาในหน้าเว็บเป็นเรื่องปกติธรรมดาที่เกิดขึ้นได้ สั่งร้านเว็บไหนๆก็เป็นเหมือนกัน เวลาที่ลูกค้าต่อว่ามาก็เลยตอบลูกค้าไปว่า “อ้าว…ผิดเหรอ เอาเงินคืนไปแล้วกัน อย่าเรื่องมาก”
ผมเคยเห็นพนักงานในบริษัทขนาดใหญ่คนหนึ่งเวลาที่โดนหัวหน้าตำหนิว่าทำรายงานไม่รอบคอบ ทำเสร็จแล้วก็ไม่มารายงาน เธอจะขึ้น Status ทันทีแบบ “ว้า… แย่จัง โดนแต่เช้า” หรือ “ เสียงนกเสียงกา อย่าไปสนใจ”
ประเทศเราจะเป็นอย่างไรถ้าเราปล่อยให้ข้าราชการและนักการเมืองสุมหัวกันกัดกินประเทศ แล้วก็เอาแต่มานั่งเสียใจและเสียดายเวลาที่เราต้องเดินทางไปหย่อนบัตรเลือกตั้ง ซึ่งก็ยังคงหย่อนบัตรเลือกพวกเดิมๆเข้ามาโกงกิน เราไม่เข็ดตั้งแต่รุ่นปู่จนถึงรุ่นหลาน เราปล่อยตามยถากรรม นานมากจนเมื่อวันหนึ่งเราเริ่มรู้สึกตัวว่าความผิดนั้นมันยิ่งใหญ่เกินไปที่จะยอมรับได้ เมื่อนั้นแปลว่าเรารอมานานจนเกินไปแล้ว เพราะวันนั้นเราอาจไม่มีประเทศอยู่แล้วก็เป็นได้
เมื่อไหร่ก็ตามที่เรารู้สึกว่าความผิดซ้ำเดิมเป็นเพียงเรื่องขำๆ เรื่องที่เพื่อนแค่เอามาอำเรา เป็นเรื่องเล็กน้อย เป็นเรื่องธรรมดา เป็นเรื่องที่เราแค่ถอนหายใจเบาๆกับมัน เมื่อนั้นเราจะหยุดที่จะหันมาใส่ใจแก้ไขปัญหา ขจัดความผิดพลาดที่เกิดขึ้นอย่างจริงจัง เมื่อนั้นเราก็จะกลายเป็นคนที่ทำสิ่งนั้นผิดพลาดซ้ำเดิม จนมันกลายเป็นตัวเราและยากที่จะกลับมาแก้อีกในอนาคต เพราะกว่าจะรู้ตัวก็อาจสายไปเสียแล้ว
ทำผิดซ้ำเดิมได้มากที่สุดกี่ครั้ง
ทำผิดซ้ำเดิมได้มากที่สุดเท่าที่ใจคุณต้องการเลยครับ เอาตามสะดวก เอาให้พอใจเลยครับ ตราบใดที่คุณยังมีโอกาสให้กลับมาทำผิดซ้ำเดิมได้ ไม่มีใครห้ามคุณได้ คนอื่นอาจจะแค่ตักเตือน หรือ แสดงความเป็นห่วงเป็นใยคุณ แต่คุณเชื่อผมเถอะไม่มีใครห้ามคุณได้ หรือ คิดจะเปลี่ยนแปลงคุณได้หรอก ชีวิตคุณเอง เหมือนที่คุณพูดอยู่เสมอว่า ชีวิตฉัน ไม่ต้องมีใครมาสั่งมาบอกหรอก ฉันลิขิตชีวิตฉันเอง เพราะฉะนั้นอยากทำผิดซ้ำเดิมมากเท่าใดก็จัดไปเลยครับอย่าให้เสียเวลา
หากคุณอยากขับรถฝ่าไฟแดงสัก 10 ครั้ง ผมก็คงห้ามคุณไม่ได้ ก็ขนาดกฎหมายระบุไว้แล้วว่า ห้ามทำ เขาก็บอกแล้วว่าเวลาไฟเหลืองขึ้นให้ชะลอความเร็วเพื่อหยุดรถ แต่คุณก็ยังคงตั้งหน้าตั้งตาเหยียบคันเร่งเพื่อให้ไม่ต้องเสียเวลาหยุดรอสัญญาณไฟตรงแยก ชีวิตคุณเองยังไม่รัก ก็ไม่รู้จะให้ใครมารักแล้ว ขออย่างเดียวจะทำอะไรนึกถึงคนอื่นที่เขาจะเดือดร้อนจากการกระทำของคุณบ้าง คนอื่นบนท้องถนนเขามีคนที่รักกำลังรอให้กลับไปทานข้าวด้วยกันอยู่ เขามีญาติพี่น้องที่ต้องกลับไปดูแล เพราะฉะนั้นควรคิดให้เยอะๆว่าเวลาที่ตนเองทำอะไร มันมีผลกระทบต่อคนจำนวนมากทั้งที่คุณรู้และไม่รู้ แต่จริงๆคุณก็รู้แหละ แต่ทำเป็นไม่สนใจเอง คงต้องรอวันที่คุณไม่มีโอกาสกลับมาทำผิดซ้ำเดิมได้แล้วมั้งถึงจะสำนึกได้
ทำงานไม่ยอมดูแลสุขภาพ สุดท้ายก็ป่วย เงินที่หามาได้ก็เอามาลงกับค่ายารักษาโรค เอาไปให้หมอหมด แล้วจะทำงานเหนื่อยสายตัวแทบขาดไปทำไม ไม่ต้องเอาทุกอย่างมาลงที่ตัวเองหมด แบ่งให้คนอื่นเขาทำบ้าง เขาจะได้เรียนรู้และเติบโต อย่ากลัวความผิดพลาด ให้เขาเรียนรู้จักมันไว้บ้างจะได้มีภูมิคุ้มกัน จะได้เข็ดขยาดแล้วรู้จักพัฒนาตนเอง อุ้มไว้ทุกเรื่อง รับไว้ทุกอย่าง เดี๋ยวก็หมดแรง บางคนยังมีโอกาสกลับมาแก้ตัวหากตรวจรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ แต่หลายคนไม่มีโอกาสนั้นแล้ว
จำไว้เสมอว่าคุณไม่จำเป็นต้องทำลายสถิติการทำผิดซ้ำเดิมของคนอื่น หรือพยายามแข็งขันเพื่อทำผิดซ้ำเดิมกับตัวเอง กินเนสบุ๊คอาจจะบันทึกสถิติโลกไว้หลายอย่าง แต่ผมคิดว่าเขาคงไม่ลงสถิติให้คุณหรอกนะว่า นายสมชายเป็นผู้ที่ทำผิดซ้ำเดิมมากที่สุดในโลก 1008 ครั้ง ขอแสดงความยินดีด้วย คุณเป็นคนที่ประสบความล้มเหลวโดยสิ้นเชิง
สำหรับผม การทำผิดซ้ำเดิมแค่มีครั้งที่ 2 ก็ถือว่าเป็นเรื่องน่าผิดหวังอย่างรุนแรงแล้ว ผมเลยไม่คิดจะแข่งทำลายสถิติกับใคร แต่ถ้าคุณอยากลองแข่งก็ต้องลองดูครับ คุณอาจจะได้ความยุ่งยากและวุ่นวายกับชีวิตมากขึ้นเป็นรางวัลของความทุ่มเทพยายามในครั้งนี้ ขอให้คุณโชคดีครับ แล้วถ้ามีโอกาสกลับมาเล่าให้ผมฟังด้วยแล้วกันนะว่าชีวิตคุณเป็นอย่างไรบ้าง หลังจากทำผิดซ้ำเดิมครั้งแล้วครั้งเล่า ถ้าคุณมีโอกาสอย่าลืมนะ เพราะคนล่าสุดที่เคยคิดจะทำลายสถิตินี้ ตอนนี้ยังไม่กลับมาเล่าให้ผมฟังเลยหลังจากเขาทำผิดซ้ำเดิมหลายๆครั้ง ผมคิดว่าเขาคงลืม…
